Leestijd: 4 minuten
“Wie ben ik zonder kind?”
Voordat ik zelf moeder werd nam ik aan dat die vraag er voor iedere nieuwbakken ouder nu eenmaal bij hoort. Want het verhaal, voordat je moeder wordt, is: het is zwaar, het is veel, je raakt jezelf kwijt, je hebt nooit meer tijd met z’n tweeën, en, ook populair: je hebt geen leven meer.
Waarom in hemelsnaam zou je dan nog aan kinderen beginnen…? Maar dat even terzijde.
De verhalen van andere moeders
Die statements worden kracht bij gezet door de ervaringen van veel moeders (niet om de vaders, maar de moeders delen er nu eenmaal meer over). Steevast hoor of lees je verhalen van moeders die ‘zichzelf weer echt even moesten terugvinden’. Moeders die zich afvragen: wie ben ik eigenlijk ook alweer zonder kind? Hoe was de relatie met mijn partner ook alweer zonder kind? En vaak ook: hoe krijg ik mezelf weer terug?
Die vragen en ervaringen zijn allemaal valide. Laten we dat vooropstellen. Maar we blijven wat hangen bij die vragen en het proberen te vinden van de antwoorden, in plaats van te zien wat die vragen ons willen vertellen:
Jouw leven is veranderd. En niet alleen jouw leven, maar ook het leven van je partner, en, niet in de laatste plaats, het leven van je kind. (Het kind dat er immers niet zou zijn zonder jullie.) Zou het niet heel gek zijn als we bij een dergelijk ingrijpende levensverandering na een paar weken door zouden gaan zoals we dat voorheen ook deden?
De systemische schok van het ouderschap
Dat zeg ik overigens als moeder die, hoogzwanger van de eerste, met een grote glimlach aan haar leidinggevende vertelde dat ze te dol was op haar baan om minder te gaan werken. Dat zou mijn man wel gaan doen. (Ik weet niet hoe het zou zijn gelopen als ik niet blijvend ziek was geworden, maar ik heb zo’n vermoeden dat ik absoluut niet meer fulltime aan het werk zou zijn.)
De realiteit is dat het krijgen van een kind een systemische schok is. Daarmee bedoel ik: het is logisch, vanzelfsprekend en goed dat jouw leven, en dat van je gezin, op haar grondvesten schudt. Er is een nieuw mens bij gekomen! Volledig afhankelijk van jou, volledig aan jou toevertrouwd, en – no pressure – jij hebt de volledige verantwoordelijkheid om dat mensje te vormen tot de beste versie van zichzelf. Jullie gezin is blijvend veranderd. De balans wordt nooit meer zoals die voorheen was; er kan alleen een nieuwe balans ontstaan.
De oude ‘jij’ bestaat niet meer
Al die vragen over ‘wie je bent zonder kind’ zijn niet meer dan een signaal: de oude jij verdween toen je je kon verbinden met je kind. Toen jouw nieuwe rol zo ontzettend duidelijk werd dat je niet anders kón dan ‘m volledig te omarmen. Dat geldt ook voor je relatie: die eerste maanden als kersverse ouders doen een beroep op jullie relatie als team. Natuurlijk is het heerlijk om verliefd naar elkaar te staren als je elkaar zoete woordjes toefluistert terwijl je samen urenlang geniet van de lekkerste hapjes en drankjes in dat ene sfeervolle restaurant waar jullie elkaar voor het eerst echt leerden kennen…
…maar hoe gaat het als je om 4:00 uur ’s nachts met een krijsende baby rondhupst door je huis, allebei al wekenlang met minder slaap en minder tijd in de douche dan je eigenlijk nodig hebt (en, let’s face it, stinkend naar kleine beetjes babykots), en de nachtelijke conversaties gaan zoiets als: “Kan jij even…? Ik moet zo nodig plassen (en héél even mijn oren dichtdrukken).”
Transformatie in plaats van terugkeer
De oplossing is dan niet slaapcoaching (daar kom ik een andere keer weer op terug) of je kind vijf dagen in de week naar de opvang brengen, en zelfs niet een wekelijks abonnement op de lokale wijnboer. Het is noodzakelijk dat we het zien voor wat het is: een transformatie. In het Engels hebben we daar zelfs een heel mooi woord voor: matrescence. Het proces van moeder-worden: niet tijdens de zwangerschap, maar juist die periode daarná. Wanneer je omgeving denkt: ja! Het is zover! en jij je vaker dan ooit afvraagt: hoe doe ik dit eigenlijk? Is dit normaal? Wacht, zij doet het zo, moet ik dat dan ook proberen?
Het antwoord op de vraag wie je bent zonder kind is nooit hetzelfde als het antwoord op de vraag wie je was zonder kind. En dat is goed! Wat het ingewikkeld maakt, zijn de verwachtingen die we van tevoren hebben (en vooral: hebben ontvangen van de buitenwereld) en de druk die we voelen om met die verwachtingen om te gaan.
Je mag gewoon zijn
In plaats van een antwoord op alle vragen te forceren, mag je jezelf toestemming geven om ze allemaal los te laten. Wie je was, wie je denkt te moeten zijn, en de druk om jouw nieuwe zelf te willen begrijpen. Onderdeel van matrescence is juist het accepteren dat je het niet allemaal hoeft te weten. Je mag gewoon zijn.
En dat is eigenlijk het mooiste wat er is.
